Renta socjalna to specjalny rodzaj świadczenia dedykowany osobom, które z różnych względów nie nabyły prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Komu przysługuje, jak się o nią starać i jaka będzie jej wysokość w 2023 roku? Odpowiadamy!
Renta socjalna to comiesięczne świadczenie wypłacane osobom niezdolnym do pracy przez ZUS. O rentę socjalną mogą starać się osoby, które nie mogą podjąć pracy a nie wypracowały okresu składkowego umożliwiającego staranie się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Czytaj także: Orzeczenie o niepełnosprawności. To musisz wiedzieć
Aby uzyskać prawo do renty socjalnej musi zostać spełniony szereg warunków: trzeba być osobą pełnoletnią i mieć ukończone 18 lat lub skończone 16, w przypadku kobiet, które zawarły związek małżeński przed 18 rokiem życia. Dodatkowo trzeba posiadać orzeczenie komisji lekarskiej ZUS lub lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało zanim ukończono 18 rok życia, lub w trakcie nauki w szkole, lub szkole wyższej (przed ukończeniem 25 lat) lub też podczas studiów doktoranckich.
Prawo do renty socjalnej zostaje ustalone pod warunkiem dopełnienia odpowiednich procedur. Najważniejszy jest wniosek (można go pobrać ze strony ZUS-u lub bezpośrednio w placówce). Potrzebne będą także zaświadczenia ze szkoły lub uczelni, potwierdzające okres nauki. Niezbędne jest także zaświadczenie o stanie zdrowia, wypełnione przez lekarza prowadzącego, ważne aby było ono wystawione nie później niż na miesiąc przed składaniem wniosku o ustalenie prawa do renty. Do wniosku warto także załączyć dokumentację medyczną, potwierdzającą stan zdrowia.
Osoby pracujące powinny także dostarczyć dokumenty od pracodawcy - zaświadczenie zawierające termin rozpoczęcia pracy oraz przychodach osiąganych w ramach umowy, a także wywiad zawodowy. Jeśli jesteś właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości rolnej przekraczającej 5 ha niezbędne będzie także dołączenie takiego oświadczenia.
Wniosek najlepiej złożyć w miesiącu, w którym osiąga się pełnoletność, bądź w przypadku osób pełnoletnich jak najszybciej, jeśli spełnia się powyższe warunki. Prawo do renty socjalnej przyznawane jest na stałe, gdy niezdolność do pracy jest całkowita i trwała, lub na czas określony, gdy niezdolność jest okresowa.
W nadchodzącym roku renta socjalna wyniesie co najmniej 1588,44 zł brutto. Według słów wiceministra rodziny i polityki społecznej, Stanisława Szweda zniesiona zostanie także tzw. pułapka rentowa. Jak wyjaśnił wiceminister "Pułapka rentowa polegała na tym, że według wcześniejszych przepisów, jeżeli dana osoba otrzymywała dochody do 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to była pozbawiona renty socjalnej". Ile zatem można dorobić, jeśli otrzymuje się rentę socjalną? Od 1 stycznia 2022 roku kwota, jaką można dorobić do renty socjalnej została zwiększona do 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, dopiero po osiągnięciu tego progu zostanie zawieszona wypłata świadczenia.
Obecnie rencista socjalny może więc dorabiać do renty na tych samych zasadach jak rencista, który ma orzeczoną niezdolność do pracy w powszechnym systemie emerytalnym. W październiku wiceminister Szwed tłumaczył to w następujący sposób: - Jeżeli (osoba pobierająca świadczenie przyp. red.) zarabia w przedziale od 70 proc. do 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, to świadczenie zmniejszone jest o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia, która od 1 marca 2022 r. wynosi 691,94 zł. Kwota ta ustalana jest co roku, w ramach waloryzacji w marcu. Podkreślał także, iż zniesienie tzw. pułapki rentowej wpływa na zwiększenie aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych.
Osoby pobierające rentę socjalną otrzymują także tzw. "trzynastkę" i "czternastkę". Od 2022 roku na wysokość renty socjalnej nie wpływają dodatkowe przychody z tytułu dzierżawy, najmu, podnajmu, lub innych umów o podobnym charakterze.
Zobacz także: Pracodawco! Nie bój się zatrudniać osób atypowych