"Positive Approach to Care" to program niosący nadzieję. Jest dobry i dla chorego, i dla opiekuna. Wszystko po to, by pomóc w trudnościach związanych z demencją.
"Positive Approach to Care" czyli "Pozytywne Podejście do Opieki" to program, który stworzyła Teepa Snow. Snow jest terapeutką zajęciową i ekspertką do spraw demencji. Jest wybitną znawczynią tematu, bo demencją zajmuje się od niemal czterdziestu lat.
Pod terminem "demencja" mieści się wiele rzeczy. Naukowcy są w stanie wyodrębnić aż 120 różnych typów, form i rodzajów demencji. Nie wszyscy starzejący się zapadną na choroby otępienne, ale aż połowa z tych, którzy zachorują, nie będą zdawali sobie sprawy z tego, że ich mózg doświadcza zmian, bowiem chemia mózgu zostaje zaburzona na długo przed pierwszymi objawami.
By lepiej opisać problemy osób zmagających się z demencją Teepa Snow w "Positive Approach to Care" tłumaczy obrazowo, na tzw. modelu GEMS® jak postępuje choroba. Porównuje seniorów do szlachetnych kamieni. Zaczyna od tych najsilniejszych, kończąc na delikatnej perle.
Szafir - kamień ten symbolizuje zdrowy mózg. Osobowość pozostaje niezmieniona, występuje elastyczne myślenie, a człowiek reaguje na sytuacje w sposób adekwatny. Można powiedzieć, że człowiek pozostaje takim, jakim był, a jedyne co się zmienia to prędkość przetwarzania. Osoba potrzebuje więcej czasu, wysiłku i praktyki, natomiast jej możliwości poznawcze nie zmieniają się.
Diament - ma wiele zmiennych twarzy. Czasami odznacza się gwałtownością. Potrzebuje rutyny, niezmienności, a także rytuałów. Boi się presji. Jego ogólna sprawność poznawcza jest na dobrym poziomie. Osoba taka wraca często do przeszłości, dlatego trudno jej dokonywać zmian w teraźniejszości. Tu potrzebny będzie ktoś, kto pomoże w takich sytuacjach.
Szmaragd - chociaż uważa się za samodzielnego nie jest świadomy zmian, które już wystąpiły. Nie wie, jakie są jego możliwości. Szuka wskazówek, co powinien robić w ciągu dnia. Logiczne myślenie przeplata się z ograniczonym rozumieniem. Nie zawsze ma świadomość czasu i miejsca. Jeśli reaguje emocjonalnie to dlatego, że się boi. Nawet jeśli nie pamięta szczegółów wspólnego działania, doskonale rozpoznaje głos i mowę ciała. Takiej osobie potrzebna jest pomoc i opieka. Powinno się mieć w stosunku do niej partnerskie podejście. Czasami trzeba będzie modyfikować otocznie.
Bursztyn - unika tego, czego nie lubi. Widzi część obrazu, nie cały obraz. Bywa, że zachowuje się nieprzewidywalnie dla otoczenia, może wchodzić w cudzą przestrzeń. Nie chce, by ktoś się nim opiekował, bo postrzega czynności opiekuńcze jako groźne. Mogą go stresować czynności związane z pielęgnacją, ale też karmienie, czy ubieranie. W kontakcie z bursztynem czasami trzeba odczekać kilka minut i ponownie wrócić do danego zadania albo próbować zrobić coś inaczej.
Rubin - inni nie widzą nadziei. Potrzebuje prowadzenia i pomocy - kiedy idzie, nie może się zatrzymać i odwrotnie - zatrzymany nie może ruszyć do przodu. Nuci, modli się, klaska tańczy, ale o ile duża motoryka i ruchy są możliwe, o tyle nie ma sprawności manualnej. Nie rozumie instrukcji ani gestów, ale może je skopiować. Nawet jeśli ma przedmiot, nie wie, do czego ta rzecz służy. Zmiany w widzeniu, przeżuwaniu, równowadze i koordynacji łączą się z zagrożeniem.
Perła - "Wciąż tu jestem". To najbardziej wzruszający opis jednego ze szlachetnych kamieni. Cennego, ale i niepozornego. Taka osoba rozpoznaje głos, zapachy, twarze i smaki, ale sprawności prawie już nie ma. Oddychanie, przełykanie czy poruszanie stają się coraz trudniejsze. "Mój organizm może nie potrzebować więcej jedzenia i picia, ponieważ przygotowuję się do opuszczenia mojego życia".
Teepa Snow potrafi znakomicie nauczać, opowiadając o demencji. Jest konsultantem na dwóch amerykańskich uniwersytetach, ale ze swoimi wykładami i ćwiczeniami jeździ po całym świecie.
Model GEMS®, który opracowała ma za zadanie ocenić, na jakim etapie znajduje się osoba z demencją. Wiedza ta jest kluczem do zapewnienia najlepszej jakości opieki. Zrozumienie, jakie są obecne możliwości bliskiej osoby, pozwala nam lepiej zaopiekować się nią i zapewnić jej bardziej satysfakcjonujące życie.
Snow kładzie nacisk, by postrzegać osobę jako wyjątkową i zdolną, a nie tę, która utraciła pamięć. Wykorzystanie kamieni szlachetnych dla wyodrębnienia każdego stadium demencji, pomaga zdefiniować cechy chorego oraz opiekę, która będzie mu potrzebna do zapewnienia najlepszej jakości życia.