Wszczepinie endoprotezy stawu biodrowego, potocznie nazywane wymianą biodra to wstawienie sztucznych elementów w miejsce naturalnego stawu. Jest zalecane w momencie zaostrzenia się objawów choroby zwyrodnienioniowej lub złamania szyjki kości udowej. Powrót do zdrowia i sprawności po takim zabiegu operacyjnym bywa czasochłonny i bolesny. Jak wspomóc seniora w tym trudnym okresie? Podpowiadamy!
Wraz z wiekiem ruchomość stawów maleje, w związku ze zwyrodnieniami może się także pojawiać ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Operacja jest ostatecznością, jednak często jedyną możliwą opcją aby choć częściowo przywrócić seniorowi sprawność, choć trzeba pamiętać, że endoproteza nigdy nie zastąpi naturalnego stawu biodrowego.
Po operacji mogą także wystąpić niepożądane skutki, związane tak z samym zabiegiem, jak i wszczepioną endoprotezą. Są to między innymi:
Ryzyko okołooperacyjne: jak każda operacja, także i ta niesienie ze sobą pewne ryzyka. Mogą być to: zator płucny czy niedokrwienny udar mózgu. Ryzyko to wzrasta wraz z wiekiem i występowaniem chorób współistniejących takich jak cukrzyca, miażdzyca, niewydolność nerek czy krążenia. Czasami dochodzi również do złamania panewki czy uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów.
Infekcje wokół endoprotezy: obcy materiał, wszczepiany w kość to zawsze niewielkie ale jednak ryzyko odrzucenia przez organizm pacjenta, w ostateczności wiążący się z koniecznością usunięcia wszczepionego elementu.
Złamania okołoprotezowe: należą do najcięższych powikłań pooperacyjnych. Ryzyko złamania jest większe, gdy następuje osłabienie mechaniczne kości, wiąże się też one z niestabilnością trzpienia.
Sama operacja polega na wszczepieniu do zniszczonego chorobą stawu endoprotezy. Jeśli kość poprawnie się zrośnie i zaadaptuje do nowowszczepionej protezy w rezultacie pacjent otrzymuje nowy i bezboleśnie funkcjonujący staw.
Rehabilitacja wskazana jest już przed operacją. Zwykle pacjenci zmagają się z chronicznym bólem i dyskomfortem, wszczepienie ednoprotezy biodra, ma za zadanie zlikwidować te dolegliwośći. Warto pamiętać, że rehabilitacja konieczna jest już przed operacją. Zwłaszcza osoby starsze należy odpowiednio przygotować, aby rekonwalescencja przebiegała sprawnie.
Stymulowanie i wzmocnienie mięśni stawu biodrowego to jedno, jednak niezwykle ważne jest także wprowadzenie ćwiczeń obręczy barkowej i kończyn górnych, aby przygotować pacjenta do nauki chodzenia o kulach. Warto zadbać także o ćwiczenia ogólnorozwojowe, które pozwolą poprawić wydolność całego organizmu, zwiększyć siłę mięśniową, rozciągnąć przykurcze i zwiększyć ruchomość stawów. Ćwiczenia oddechowe zaś wpłyną dobrze na radzenie sobie ze stresem, zadziałają relaksacyjnie i pozwolą obniżyć napięcie związane z zabiegiem.
Warto też potrenować chodzenie z kulami czy balkonikiem - taki trening "na sucho" pozwoli na skupieniu się na odpowiedniej technice i pozwoli przygotować się seniorowi do tego, co czeka go po operacji.
Program ćwiczeń powinien być dopasowany do możliwości i ogólnej kondycji seniora. Warto zwrócić się po pomoc do doświadczonego rehabilitanta, który pomoże rozpisać plan ćwiczeń i dostosuje całość do konkretnej osoby.
Po samym zabiegu należy skupić się tym aby nie przeciążać świeżo osadzonej endoprotezy i stawu. Warto zapewnić seniorowi wygodne obuwie na niskimi i szerokim obcasie, które umożliwi komfortowe i bezpieczne poruszanie się oraz tak zorganizować przestrzeń w około, aby dostępne były odpowiednie krzesła, na których można wygodnie usiąść, oraz łóżko, ustawione w taki sposób aby odciążyć stronę operowaną (w początkowej fazie nie zaleca się spania na operowanym boku), nie można także zginać kończyny pod kątem większym niż 90 stopni oraz krzyżować nóg.
Seniora warto zaopatrzyć w specjalny chwytak, aby nie schylał się po przedmioty leżące na ziemi. Przyda się także krzesło, fotel z podłokietnikami, aby przy wstawaniu oprzeć się najpierw na rękach. Warto zaopatrzyć również osobę po operacji w poduszkę, która wkładana będzie podczas snu między nogi - pozwoli to nie tylko na odciążenie jednej strony ciała ale także uniemożliwi krzyżowanie nóg. Jeśli w domu znajdują się dywany warto podkleić je specjalną taśmą, aby zminimalizować ryzyko upadku. Mniejsze dywaniki np. w przedpokoju czy w łazience warto na czas rehabilitacji usunąć, poślizgnięcie się na nich, a w rezultacie niekontrolowany upadek może mieć bowiem bolesne w skutkach konsekwencje. Warto zadbać także o zabezpieczenie łazienki i toalety - uchwyty umożliwiające komfortowe wchodzenie do brodzika prysznicowego czy wanny, maty antypoślizgowe oraz podwyższona za pomocą specjalnej nakładki deska toaletowa będą stanowiły dodatkowe wsparcie, zwłaszcza w pierwszych dniach po powrocie do domu.
Warto także zadbać o zbilansowaną dietę aby nie dopuścić do nadmiernego przyrostu masy ciała. Wyższa waga to większe obciążenie dla wszystkich stawów.
W powrocie do formy kluczowa jest przede wszystkim rehabilitacja, która umożliwi szybki powrót do formy. Ćwiczenia dobrane odpowiednio do wieku i możliwości seniora usprawnią działanie stawu biodrowego i sprawią, że nauka chodzenia będzie przebiegała we właściwy sposób.
Mimo, że dyskomfort pooperacyjny może wpływać na zniechęcenie warto zachęcać seniora do wszelkich działań, które umożliwią szybki powrót do formy. Motywacja, pozytywne wsparcie i wspólne celebrowanie nawet najmniejszych sukcesów to klucz do udanej rekonwalescencji.