Liczba pacjentów z chorobą Alzheimera podwaja się co pięć lat. Coraz bardziej zaawansowane, doskonalsze narzędzia diagnostyczne sprawiają, że omawiane zaburzenie jest wykrywane u coraz młodszych pacjentów, nawet tych, którzy ledwie przekroczyli 30. i 40. rok życia. Nie każdy jednak domyśli się, że ktoś z jego bliskich (lub nawet on sam) może chorować, kojarząc otępienie typu alzheimerowskiego z wiekiem senioralnym.
W Polsce może być ich w przybliżeniu ok. 15 tysięcy. W przybliżeniu, bo dokładnie nikt nie policzył. Młodzi z chorobą Alzheimera. Większość z nich najprawdopodobniej nie jest świadoma, z czym przyszło im się mierzyć. Objawy bardzo długo bagatelizują, składając je na karb przeciążenia pracą i zwykłego roztargnienia.
Gdy stan pogarsza się na tyle, że trzeba zacząć szukać profesjonalnej pomocy, bo do problemów z pamięcią dochodzą np. te ruchowe, pacjenci rzadko diagnozowani są w kierunku choroby Alzheimera. Lekarze podejrzewają depresję, stwardnienie rozsiane, a nawet guza mózgu. Gdy kolejne badania wychodzą prawidłowo i wstępne hipotezy odrzucane są jedna po drugiej, diagnosta musi zacząć rozważać także te mniej oczywiste.
W nieco odmiennej sytuacji są osoby z obciążonym wywiadem rodzinnym, oni szybciej mogą otrzymać właściwe rozpoznania i sami są bardziej świadomi zagrożenia, ale należy doprecyzować, że choroba Alzheimera uwarunkowana dziedzicznie to niewielki procent wszystkich przypadków.
Eksperci podkreślają, że objawy choroby Alzheimera u osób młodych są nawet bardziej nasilone niż u seniorów. Częściej zdarzają się bowiem epizody psychotyczne, oraz objawy pozornie niezwiązane z zapamiętywaniem, jak zaburzenia równowagi, omamy, trudności z poruszaniem się. Mimo to także pogorszenie funkcji poznawczych, które nie mija powinno, skłonić do wizyty u neurologa.
Wczesne objawy choroby Alzheimera, dość niespecyficzne, dlatego często długo ignorowane przez młodych pacjentów to m.in.:
- labilność emocjonalna, łatwe, szybkie i częste przechodzenie z jednego skrajnego stanu emocjonalnego do drugiego, niekiedy z pominięciem stanów pośrednich. Do tego samego podpunktu zaliczyć można też nieadekwatnie impulsywne reakcje na otrzymywane bodźce oraz zaburzoną ocenę rzeczywistości (np. odbieranie wielu treści jako bardziej zagrażających i awersyjnych niż są w istocie),
- nieradzenie sobie z obowiązkami i zadaniami, które dawniej wykonywało się bez kłopotu, angażowanie się w kilka aktywności jednocześnie i niemożność ukończenia żadnej z nich,
- rozpraszanie się, trudności w koncentracji (nawet w warunkach, które można by uznać za optymalne), gubienie rzeczy, rozkojarzenie, roztargnienie - coraz częściej zauważane przez otoczenie,
- nieprawidłowości związane z pracą analizatora wzrokowego,
- trudności z przyswajaniem nowych informacji, znalezieniem odpowiedniego słowa, kończeniu rozpoczętych wątków w rozmowie, dopytywanie po raz kolejny o tę samą informację,
- zapominanie treści różnego rodzaju, zarówno tych pilnych i ważnych, jak i tych błahych,
- dezorientacja w czasie i przestrzeni, na początku może pojawiać się nocami - pacjent przebudza się i nie wie, gdzie się znajduje,
Późniejsze objawy, które już bardzo trudno przeoczyć, ale u osób młodych nadal trudne do przypisania do choroby Alzheimera to m.in.:
- większa niż u innych osób skłonność do upadków i urazów, zaburzenia chodu, poruszania się,
- poważne zaniki pamięci,
- poważne zaburzenia mowy,
- niekiedy niemożność samodzielnego poruszania się w teranie - pacjent nie rozpoznaje otoczenia, gubi się, wsiada do niewłaściwych autobusów, nie wie, jak trafić do domu lub innego punktu, do którego się wybierał,
- poważne trudności w kontaktach i komunikacji z bliskimi (agresja, urojenia, brak zaufania do osób z otoczenia, nierozpoznawanie najbliższych).
Rozpoznanie choroby Alzheimera każdorazowo wymaga szerokiej diagnostyki, ponieważ konieczne jest wykluczenie wszystkich innych przyczyn otępienia, a wstępnie potwierdzenia, że otępienie typu alzheimerowskiego rzeczywiście wystąpiło:
- zaczyna się zwykle od pogłębionego wywiadu z bliskimi pacjenta oraz z nim samym,
- konieczne są badania neuropsychologiczne, pokazujące rozmiar deficytów oraz obszarów, w których się one ujawniają,
- obraz kliniczny uzupełnią konsultacje psychiatryczne i internistyczne, które mogą wykluczyć (lub potwierdzić) istnienie innych przyczyn otępienia, w tym samym celu wykonuje się niekiedy dodatkowo testy laboratoryjne
- wreszcie - badanie MRI (rezonans magnetyczny) lub/i TK (tomografia komputerowa).