Gdy w 2003 roku Stowarzyszenie Integracja po raz pierwszy uruchomiło kampanię "Czy naprawdę chciałbyś być na naszym miejscu" Polki i Polacy po raz pierwszy na tak szeroką skalę otrzymali jasny komunikat: Parkowanie na miejscach dla osób z niepełnosprawnością nie jest OK. Wydawałoby się, że po niemal 20 latach polskie społeczeństwo wie, że są to miejsca dedykowane osobom ze specjalnymi potrzebami. Czy aby na pewno? Kto ma prawo parkować na oznaczonej niebieskiej kopercie, jak uzyskać takie uprawnienia i co grozi osobom, które zajmują te miejsca bezprawnie? Odpowiadamy.
Kilka dni temu sieć obiegł spot zrealizowany w ramach kampanii "Wchodzę - zawsze jest jakieś wejście" zrealizowana przez urząd miasta Gdyni. W tym roku jej głównym przesłaniem było hasło: "Parkuję z empatią". Temat zajmowania miejsc dedykowanych osobom z niepełnosprawnością został poruszony w dość oryginalny sposób i jak czytamy w opisie filmu "Skłania nas do refleksji odnośnie zajmowania ról czy miejsc, które do nas nie należą, których zajmować nie powinniśmy". Sam spot, który podzielił internautów, toczących pod filmem zacięte dyskusje, został zrealizowany przy współpracy z Pomorską Fundacją Filmową
- Niejednokrotnie spotykamy się z sytuacją, kiedy "koperty" są zajmowane przez osoby nieuprawnione. Utrudnia to swobodne i samodzielne funkcjonowanie osobom z niepełnosprawnością w przestrzeni każdego miasta w Polsce. Stąd pomysł na kampanię, która zwraca uwagę na tak ważny problem. Kampania ma uwrażliwiać przyszłych kierowców, aby respektowali potrzeby pasażera jak i kierowcy z niepełnosprawnościami - mówiła Anna Dobkowska, główny specjalista Referatu ds. Osób z Niepełnosprawnością serwisowi www.gdynia.pl
Legitymacja osoby niepełnosprawnej, orzeczenie o niepełnosprawności czy nawet widoczna niepełnoprawność paradoksalnie nie uprawnia do parkowaniu na niebieskiej kopercie z wymalowanym wózkiem inwalidzkim. Aby móc legalnie korzystać z tego miejsca parkingowego konieczna jest specjalna karta parkingowa. Warto podkreślić, że taką kartę może mieć zarówno osoba dorosła, jak i dziecko i że nie jest ona przypisana do auta, lecz do osoby. Jednak nie każda osoba z niepełnosprawnością może ją uzyskać. Karta parkingowa dla niepełnosprawnych przysługuje bowiem osobom, u których stwierdzono znaczne ograniczenie możliwości poruszania się samodzielnie. Jeśli osoby posiadają orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wskazaniem może być na przykład upośledzenie narządu ruchu (05-R), choroba wzroku (04-0) czy schorzenia neurologiczne (10-N).
Na stronie niepełnosprawni.gov.pl czytamy:
Z dniem 1 lipca 2014 r. zmianie uległy przesłanki materialno-prawne uprawniające osoby niepełnosprawne do ubiegania się o wydanie karty parkingowej.
Na podstawie art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 450, ze zm.) kartę parkingową wydaje się:
- osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
- osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.
Ponadto zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym, kartę parkingową ww. osobom wydaje, za opłatą przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności na podstawie wydanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności:
- orzeczenia o niepełnosprawności,
- orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
- orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień
- wraz ze wskazaniem, o którym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 poz. 573).
W praktyce oznacza to tyle, iż aby uzyskać kartę należy udać się do odpowiedniego organu wydającego karty parkingowe w miejscu pobytu osoby niepełnosprawnej, złożyć odpowiedni wniosek i wnieść opłatę. Wniosek taki może złożyć sam zainteresowany, jeden z rodziców albo opiekun prawny - jeśli osoba niepełnosprawna ma mniej niż 18 lat albo jest całkowicie ubezwłasnowolniona, lub kurator - jeśli osoba niepełnosprawna jest częściowo ubezwłasnowolniona.
Dodatkowo potrzebne są także oryginał prawomocnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, zdjęcie 35x45 mm, ewentualnie upoważnienie do odbioru karty, jeśli będzie odbierał ją ktoś inny. Na kartę czeka się do 30 dni kalendarzowych, wydawana jest czasowo, nie dłużej niż na 5 lat. Karta uprawnia do parkowania na tzw. kopertach bezpłatnie, nawet jeśli miejsce znajduje się strefie płatnego parkowania.
Kampanie opisane na początku artykułu zwracają uwagę na realny problem - korzystania z miejsc przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych przez osoby nie uprawnione. "Ja tylko na chwileczkę", "Nie było wolnych miejsc", "U nas nie ma osób na wózkach, dlatego tutaj parkuję" - to tylko niektóre stwierdzenia, które można usłyszeć zwracając uwagę, ze to miejsce przeznaczone dla osób ze specjalnymi potrzebami.
Dlatego też takie nieuprawnione zajmowanie miejsca jest karane mandatem. Po zmianie taryfikatora od stycznia 2022 roku grzywna wynosi 800 zł, dodatkowo kierowca otrzymuje także 5 punktów karnych. Co więcej w sieci można kupić fałszywe karty parkingowe, określane jako "kolekcjonerskie". Używanie takich kart obciążone jest ryzykiem otrzymania mandatu w wysokości 1200 zł oraz 5 punktów karnych.
Lecz to nie groźba mandatu powinna nas powstrzymywać przed parkowaniem na niebieskich kopertach a empatia i przyzwoitość, pomyślmy o tym, gdy następnym razem nie będziemy mogli znaleźć miejsca pod zatłoczonym hipermarketem, zadając sobie pytanie czy naprawdę chcielibyśmy być na tym miejscu.