Sytuacja gdy osoba, którą kochamy, traci swoje umiejętności, jest dla najbliższych bardzo trudna. Choroba neurodegeneracyjna powoduje, że mózg nie jest w stanie pracować tak, jak wcześniej. Czy da się mu pomóc?
Okazuje się, że tak, bo chociaż destrukcyjnego procesu nie da się zatrzymać, można spowolnić jego rozwój. Oto propozycje ćwiczeń, które pomogą osobie z deficytami pamięci.
Pisanie pamiętnika
Jeśli tylko senior radzi sobie z pisaniem i nie zatracił tej umiejętności, niech pisze pamiętnik. Łatwiej mu będzie przypomnieć sobie rzeczy, które miały miejsce dawno temu, niż coś, co wydarzyło się wczoraj. Pisanie o minionych zdarzeniach nie tylko poprawia pamięć. Sam proces przenoszenia na kartkę myśli jest bardzo skomplikowany, w grę wchodzi także koordynacja oka i ręki.
By łatwiej było seniorowi pisać, możemy sprawić mu duży zeszyt(np. w formacie A4). Senior może mieć problemy z zagospodarowaniem przestrzeni, pismo często ucieka do góry, bądź do dołu. Nie krytykujmy go i nie poprawiajmy. Jeśli nie utracił zdolności pisania, wesprzyjmy jego umiejętność i chwalmy. Możemy wspólnie odczytywać jego wspomnienia i dopytywać o szczegóły.
Nawet, jeśli nie będzie ich pamiętał, będzie czuł, że jesteśmy faktycznie zainteresowani jego opowieścią.
Wspólne gotowanie
Ważne jest, żeby angażować chorego w zajęcia dnia codziennego. Nawet, jeśli nie jest w stanie samodzielnie przygotować posiłku, może pomóc w zrobieniu go. Obieranie marchewki czy pietruszki obieraczką, jest łatwiejsze niż nożem, pod warunkiem, że owej obieraczki senior używał przed chorobą. Można dać do pokrojenia nieostrym nożem, ugotowane na sałakę jarzyny, bądź jajka.
Samo obieranie skorupek z jajek angażuje mózg. Pomoc w kuchni ma być osoby starszej absorbująca, ale nie obciążająca, czy wręcz niebezpieczna. Nie chodzi o to, by mieszał gotujący się bigos (garnek z wrzątkiem może spaść na ziemie i poparzyć nieuważnego kucharza), ale o to, by czynności były dla niego wyzwaniem, któremu sprosta.
Rodzinny album
Jak możemy przywołać wspomnienia? Oglądając rodzinny album. Jedną z najnowszych metod terapii dla osób z otępieniem jest metoda reminiscencji. Wspominanie minionych zdarzeń, opowiadanie o ludziach znajdujących się na zdjęciu, próba przypomnienia sobie imion, nazwisk, dat, sprawia, że chory wraca do wspomnień, a jego mózg jest pobudzony.
Najczęściej na zdjęciach zostają uwiecznione ważne, życiowe wydarzenia. Często kojarzą się z miłymi wspomnieniami, warto tym bardziej do nich wrócić. Można także podpisać fotografie, by senior sam mógł je oglądać (oczywiście, jeśli nie utracił zdolności czytania).
Słowa, słowa, słowa
Dopóki osoba z demencją nie zatraciła zdolności komunikacyjnych, pielęgnujmy je w każdej wolnej chwili. Słowne zagadki zawsze rozwijają mózg. Te dla seniora nie muszą, a nawet nie powinny być skomplikowane.
Wystarczy zabawa w skojarzenia. My mówimy słowo "las" a senior próbuje znaleźć określenie do tego wyrazu np. "ciemny", "gęsty", "zielony", "liściasty", "iglasty".
Można też szukać przeciwieństw "ciepły"... - "zimny", "słodki" - "gorzki". Można również zaproponować grę w przysłowia. Zaczynany mówić: "Gość w dom...", a senior kończy zdanie. Albo rozpocząć grę w prawdę i fałsz. Zadajemy pytania: "Czy kot szczeka?" "Czy koń ma kopyta?" I czekamy na odpowiedź.
Głośne czytanie
Dopóki chory nie zatracił umiejętności czytania, niech robi to jak najczęściej. Czytanie angażuje nie tylko mózg, ale też wzrok, a jeśli robi się to na głos - także słuch. Należy zwrócić uwagę, by tekst napisany był dużą czcionką - czasem senior rezygnuje z książki, bo nie jest w stanie zobaczyć liter. Warto również kupować codzienne gazety i czytać je na głos seniorowi, jeśli czcionka nie pozwala na samodzielne czytanie.
Ćwiczenia na wagę złota
Musimy pamiętać o tym, że każde ćwiczenie, które motywuje mózg do działania, jest dla osoby z demencją na wagę złota. Każdy, kto jest dotknięty chorobą neurodegeneracyjną, dość szybko zapomina, czego się nauczył. Lepiej więc podane ćwiczenia robić częściej, a krócej. Kilka razy w ciągu dnia przez 10 minut, będzie cenniejsze niż godzinę dziennie.
Choć dla opiekunów proponowanie ćwiczeń kilka razy dziennie może wydawać się monotonne, warto poświęcić czas, by podopieczny jak najdłużej zachowywał swoje umiejętności. Zadania należy modyfikować i zmieniać, bo każda rzecz robiona wiele razy może znudzić.
Ruch jest ważny
Jeśli osoba z demencją porusza się, warto wspomagać jej koordynację w przestrzeni ćwiczeniami fizycznymi. Najlepiej by było, żeby zostały one dobrane indywidualnie do pacjenta i przygotowane przez rehabilitanta. Codzienny spacer także jest aktywnością fizyczną. Ruch aktywuje mózg i regeneruje jego strukturę. Nie możemy lekceważyć jego prozdrowotnych właściwości.
Gdy chory nie ma możliwości poruszania się, ale jego ręce są sprawne, koniecznie wykorzystajmy to w sposób terapeutyczny. Robienie na drutach, szydełku, lepienie pierogów, to czynności wspomagające motorykę małą. Tu jednak koniecznie trzeba zwrócić uwagę na jedną rzecz - jeśli chory nie zajmował się nigdy robótkami ręcznymi, nie będą dla niego atrakcyjne. Trzeba starać się znaleźć aktywność, która będzie odpowiadała danej osobie. Pani profesor matematyki, cierpiąca na chorobę neurodegeneracyjną będzie wolała grać w szachy, a niekoniecznie szydełkować.
Jeśli nie mamy pomysłu, jakie zdania podsuwać naszemu podopiecznemu, możemy zgłosić się do poradni neurologicznej, lub do fundacji zrzeszających chorych z otępieniem. Tam znaleźć możemy instruktaże ćwiczeń dla osób z deficytami pamięci.